Δρ. Μαρία Σωτηράκου
“Εν αρχή εποίησεν ο Θεός τον ουρανόν και την γην. Η δε γη ην αόρατος και ακατασκεύαστος, και σκότος επάνω της αβύσσου, και πνεύμα Θεού επεφέρετο επάνω του ύδατος. Και είπεν ο Θεός «γεννηθήτω φως» και εγένετο φως. Και είδεν ο Θεός το φως, ότι καλόν. “
Γένεσις : Κεφ. Α ,Εδάφιον 1
Σοφία και Ισχύς, η Δύναμη και το Πνεύμα της Θεότητος που δημιούργησε τον ουρανό και την γη και η γέννηση του Φωτός, η οποία προκάλεσε την εκ του Θεού διαπίστωση ότι αυτό το Δημιούργημα είναι όμορφο, διαθέτει δηλαδή Κάλλος, “και είδεν ο Θεός το φώς, ότι καλόν”.
Σ ο φ ί α, Ι σ χ ύ ς και Κ ά λ λ ο ς.
Οι αρχέγονες αιώνιες και αυθύπαρκτες σταθερές για την εξασφάλιση της Συμπαντικής Αρμονίας ! Για την δημιουργία και διατήρηση των Νόμων της Φύσεως και των Ηθικών Νόμων.
Σ ο φ ί α
Η Σοφία είναι το γνωστικό ενέργημα και αυτό που αποκτάται δυσκολότερα.
Είναι η ανάπτυξη όλων των πνευματικών και των ψυχικών δυνάμεων του ανθρώπου.
Ο Σωκράτης θεωρούσε τη Σοφία ως την τέλεια κατανόηση των πάντων. Στην “Πολιτεία” αναφέρεται ότι η Σοφία είναι η Γνώση, είναι η καθοδήγηση του θείου στοιχείου που ενυπάρχει μέσα μας προς την αληθινή περιοχή του Όντος.
Ο Αριστοτέλης στα Ηθικά Νικομάχεια, αναφέρει ως αντικείμενο της Σοφίας τις ανώτατες πραγματικότητες, την πραγματική, αληθή επιστήμη των αμεταβλήτων και, αιωνίων αληθειών.
Ο στωικός Χρύσσιπος αναφέρει ότι η Σοφία ταυτίζεται με τη ζωή που βρίσκεται σε απόλυτη αρμονία με τον κοσμικό Λόγο, με την καθολική Φύση. Η κατάκτηση της Σοφίας επέρχεται σε ένα τελικό στάδιο της φυσικής εξελικτικής πορείας του ανθρώπου και επομένως είναι μια κατάσταση σύμφωνη με την ώριμη ανθρώπινη φύση.
Ο δε Καρτέσιος, θεμελιωτής της σύγχρονης Φιλοσοφίας, θεωρούσε την Σοφία ως την υπέρτατη Γνώση.
Ι σ χ ύ ς
Η «Ισχύς» είναι το ηθικό ενέργημα. Με τη φυσική της έννοια, είναι κάτι που απαντάται σε όλα τα έμβια όντα και η ύπαρξή της είναι προϋπόθεση για την επιβίωσή τους.
Για τον άνθρωπο είναι η συντονισμένη αξιοποίηση όλων των σωματικών, πνευματικών και ηθικών δυνάμεων του προς δράση και πραγματοποίηση των σκοπών που θέτει στην ζωή του.
Είναι η εσωτερική δύναμη του να ελέγξει τον ίδιο του τον εαυτό και να αναδείξει δημιουργικά τις δεξιότητες και ικανότητες του.
Είναι η ενάρετη – ηθική δράση για την οποία απαιτείται κυριαρχία του πνευματικού επί του υλικού εαυτού.
Η λέξις Ισχύς λαμβάνεται κυρίως με την ηθική σημασία τόσο στην αρχαία ελληνική φιλοσοφία όσο και στην χριστιανική διδασκαλία.
Ισχυρός είναι ο άνθρωπος των πνευματικών και ηθικών εξάρσεων, ο οποίος στοχεύει σε υψηλά ενάρετα μεγαλουργήματα.
Είναι η ηθική ψυχική δύναμις η οποία βασιζόμενη στην ανθρώπινη διανόηση, μας ωθεί σε πράξεις Αρετής.
Είναι αυτή που μας ενισχύει να αντέχουμε τις δυσκολίες και να αγωνιζόμαστε για τον θρίαμβο του Λόγου και της Αρετής.
Όπως αναφέραμε η γνώσις οδηγεί τον άνθρωπο στην Σοφία, δια της Ισχύος όμως κατακτά το ανώτερο πεδίο του νοητικού του επιπέδου .
Κ ά λ λ ο ς
Το Κάλλος είναι το αισθητικό ενέργημα το οποίο αποτελεί αποκλειστική κατάκτηση και συνείδηση του ανθρώπου.
Το Κάλλος είναι ένα ιδεώδες που αναπτύχθηκε στην αρχαία ελληνική σκέψη και εκφράστηκε αρχικά ως εξωτερική ομορφιά και αποκρυσταλλώθηκε μέσα από κείμενα φιλοσόφων ως συνδυασμός της φυσικής εμφάνισης και των αρετών της ψυχής.
Ο Πλάτων μιλάει για “αμήχανον Κάλλος της ψυχής”.
Η ψυχή δηλαδή έχει αντλήσει μια άρρητη περιουσία από τη θέα της Ιδέας του Αγαθού, η οποία της παρέχει τη δυνατότητα να διακοσμεί, να δημιουργεί «Κόσμο», «Αρμονία», «Ευταξία», «Κάλλος» .
Το Κάλλος καλεί προς τον εαυτό του και γοητεύει, είναι δε το μοναδικό των όντων του νοητού πεδίου, που είναι ορατό στον αισθητό κόσμο μέσω των φυσικών οφθαλμών .
Καλοποιεί η ψυχή τον εαυτό της, γίνεται θεωρός του Κάλλους των ηθών και το αναζητεί στον ηθικό βίο και, το κυριότερο, δεν μένει θεωρός, αλλά γίνεται δημιουργός του Κάλλους, γεννά τους καλούς λόγους μέσα της . Το νοητό Κάλλος εγκαθιδρύεται μάλιστα στην άμορφη ύλη μέσω της ψυχής.
O Πλάτων ανάγει και υποτάσσει την Κάλλος στην καλοσύνη, όπως ο Σωκράτης ανήγαγε το Κάλλος στην Αρετή. Ο ίδιος λέγει ότι το Κάλλος προβάλλει με το φως του πρώτο ανάμεσα στις ιδέες, αυτό θαμπώνει και μεθάει την ψυχή. Τότε η ψυχή θεωρεί τις καθαρές ιδέες και συλλαμβάνει το Κάλλος μέσα στον αισθητό κόσμο.
Η ιδέα του Κάλλους, απαλλαγμένη από κάθε τι υλικό και απτό, είναι ασώματη και άχρωμη και δεν συγκρίνεται με το πιο τέλειο στην ομορφιά αισθητό.
Ανώτερο του Κάλλους του σώματος είναι το Κάλλος της ψυχής. Και η Αρετή είναι Κάλλος και Αρμονία.
.” Η Σ ο φ ί α ας οδηγεί ημάς κατά την ανοικοδόμησιν του Ναού της Αρετής.
Διά της Ι σ χ ύ ο ς ας ανοικοδομηθεί ούτος.
Και διά του Κ ά λ λ ο υ ς ας διακοσμηθεί ούτος.“
Και άπλετο Φως κατακλύζει τον Ναό!!!
Οι Στήλες της Σοφίας, της Ισχύος και του Κάλλους με τα μόλις αναμμένα, από το Άσβεστο Φως, κηρία, φωτίζουν τον Ναό.
Είναι οι Στήλες που συμβολίζουν τον Ναό της Αρετής.
Η Σοφία, η Ισχύς και το Κάλλος, είναι οι Ιδέες που η καλλιέργεια τους θα καλοποιήσει την ψυχή, θα αναδείξει την Αρετή, θα πραγματώσει το Τεκτονικό Έργο!
Σε κάθε Ναό του Συμβολικού Τεκτονισμού υπάρχουν τρεις Στήλες/ Κίονες που αντιστοιχούν, στους Ελληνικούς ρυθμούς ήτοι, Ιωνικός, Δωρικός και Κορινθιακός, οι οποίες κατά τα Τεκτονικά θέσμια από ιδρύσεώς του Τεκτονισμού, συμβολίζουν, ο Ιωνικός την Σοφία, ο Δωρικός την Ισχύ και ο Κορινθιακός το Κάλλος.
Η Σοφία, η Ισχύς/Δύναμις και το Κάλλος, στη Στοά αντιπροσωπεύονται από την Σεβασμία, την Πρώτη Επόπτη και την Δεύτερη Επόπτη, λέγεται δε ότι αυτές οι Στήλες στηρίζουν στην Στοά τον Ναό της Αρετής, “διότι η Σοφία, η Ισχύς και το Κάλλος είναι η τελείωση κάθε πράγματος και τίποτα δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς αυτές”.
Σοφία διά να συλλάβει, Ισχύς διά να στηρίζει και Κάλλος διά να κοσμήσει όλα τα μεγαλειώδη και σημαντικά εγχειρήματα.
Ο Ιωνικός Κίονας, ο οποίος συμβολίζει την Σοφία, θεωρείται ότι συνδυάζει την Ισχύ του Δωρικού με το Κάλλος του Κορινθιακού.
Ο Δωρικός Κίονας που συμβολίζει την Ισχύ / δύναμη, διακρίνεται για την μεγαλοπρέπεια, την σταθερότητα και σοβαρότητα και είναι επιβλητικός αναφέρεται δε στην εσωτερική δύναμη που είναι κρυμμένη στην ψυχή του κάθε ανθρώπου και η οποία με την παρουσία της Σοφίας, δημιουργεί πνευματικά και υλικά έργα τα οποία χαρακτηρίζονται ως ενάρετα.
Ο Κορινθιακός Κίονας που συμβολίζει το Κάλλος στην απόλυτη αυτού έννοια, παρουσιάζει την πλουσιότερη έκφραση της Αρχιτεκτονικής τελειότητος στην οποία έφθασαν οι Έλληνες!
Στον Τεκτονισμό το “Κάλλος” υφίσταται και με την πνευματική του έννοια, αυτή που χαρακτηρίζει τον ενάρετο χαρακτήρα.
Παραφράζοντας λίγο τη γνωστή Αλχημιστική ρύση περί Χρυσού, θα λέγαμε ότι το Τεκτονικό “Κάλλος”, είναι η εξωτερική και η εσωτερική τελειότητα, η ομορφιά της ενάρετης ψυχής.
Είναι η αισθητική χαρά που δημιουργείται από την αρμονική συνύπαρξη και τη συνεργασία των αδελφών.
Είναι η αισθητική τελείωση, η αποκάλυψη της Τέχνης, η ολοκλήρωση του Οικοδομήματος, η διέγερση των ανώτερων μυσταγωγικών ρευμάτων δια μέσου της καλαισθησίας.
Χάρη σ’ αυτό είναι σε θέση να διακρίνει την ομορφιά στο συνάνθρωπο του, επειδή διαθέτει ο ίδιος εσωτερική ομορφιά. Εκπέμπει λαμπρότητα, όχι επειδή στολίζεται όπως επιτάσσει η ανθρώπινη ματαιοδοξία, αλλά επειδή εμφορείται από γνήσια και ευγενή αισθήματα, ανιδιοτέλεια, ευγένεια και φιλανθρωπία.
Το Τεκτονικό «Κάλλος» έχει και τη μορφή τη αγαθοεργίας. Αγαθοεργία της σκέψης, της δράσης, της κατανόησης, της ευποιίας και της προσφοράς.
Γράφει ο Αδ Τάσιος: «Μια από τις παλαιότερες πρωτοτυπίες του Τεκτονισμού είναι η ισότιμη προβολή του αισθητικού ενεργήματος (Κάλλους), παράλληλα με το γνωστικό (Σοφία) και το ηθικό ενέργημα (Ισχύς)».
Η ισοτιμία αυτή των πνευματικών εκφάνσεων του «Είναι», αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της εσωτερικής τεκτονικής φιλοσοφίας και παράδοσης.
Ο Τεκτονισμός δεν αρκείται μόνο στο να δώσει στα μέλη του μια απλή φιλοσοφική ή ηθική κατεύθυνση δια του ορθού λόγου (εκφραζόμενη δια της Σοφίας και της Ισχύος), αλλά επενδύει ισοδύναμα στη ρομαντική έκφανση του μυητικού δράματος.
Αυτό το τέλεσμα δεν είναι άλλο από το αισθητικό τέλεσμα, δηλαδή το μυσταγωγικό Κάλλος.
Είναι αναγκαίο να υπάρχει Σοφία για να συλλάβει, Ισχύς για να στηρίξει και Κάλλος για να κοσμήσει όλα τα μεγαλειώδη και σημαντικά εγχειρήματα».
Σ Ο Φ Ι Α, Ι Σ Χ Υ Σ και Κ Α Λ Λ Ο Σ, οι βάσεις της τεκτονικής Αρετής, της ενάρετης ανθρώπινης Συμπεριφοράς!
ΠΗΓΕΣ
1. Θεοδωρόπουλος Ι., (2014), “Η έννοια του Κάλλους στον Πλάτωνα”
2. Κρημίζη Α.,(2020), ” Το κατ’ ἀρετὴν ζῆν και το ιδεώδες του σοφού στους Στωικούς “, Μεταπτυχιακή διατριβή, ΕΚΠΑ
3. Τσαμουρά Ν., (2014), ” Μαθητεία σε Βαθμό Μαθητή “, εκδόσεις ΤΑΔΕ ΕΦΗ, Αθήνα
4. Ομιλίες, Μελέτης Τσαντίλας, Στοά Βελλεροφόντης, Αθήνα 2013.
5. ΤΥΠΙΚΟ ΕΙΣ ΒΑΘΜΟΝ ΜΑΘΗΤΟΥ, Μεγάλη Στοά της Ελλάδος Γυναικών, Αθήνα 2018
6. Wikipedia
7. Tektoniko Rodon
