Δρ. Μαρία Σωτηράκου
Μουσική μια εκ των Ελευθερίων Τεχνών
” Η Μουσική είναι η Τέχνη των ήχων και των διαφόρων παραλλαγών αυτών. Αύτη προξενεί εις την ψυχήν ημών εντυπώσεις εις άκρον αντιθέτους, παράγουσα φθόγγους, εκφράζοντας διαδοχικώς χαράν και λύπην, πόνον και μέθην ηδονών, θρίαμβον δόξης και όνειδος ήττης, ελπίδα και απελπισίαν, ευτυχίαν και ατυχίαν, σφρίγος ζωής και ατονίαν πένθους. Έχει ωσαύτως την δύναμιν να εμπνέη ενθουσιασμόν ακράτητον, να επαναφέρη ακύμαντον γαλήνην εις τα πνεύματα, να παρέχη εις την ανθρωπίνην καρδίαν την απόλαυσιν της αρετής και να αφυπνίζη τας τύψεις του συνειδότος.”
Η Τέχνη της Μουσικής είναι μια ανώτερη πνευματική λειτουργία η οποία προκαλεί μια μεγάλη εσωτερική δύναμη για την οποία ο Νίτσε, φιλόσοφος και συνθέτης, έλεγε ότι είναι ένα συναίσθημα μεταμόρφωσης και φώτισης που γεννιέται από τον μυστικισμό της υφής της Μουσικής.
Ο δε Σοπενχάουερ έλεγε ότι η Μουσική δεν είναι τίποτε άλλο παρά μια πνευματική αναπόληση έμφυτη της Βούλησης,(Δρόσος, 1997).
Ο Πυθαγόρας θεωρεί την Μουσική ως μέσο ψυχικής ολοκλήρωσης του ανθρώπου, θεωρώντας την ως αισθησιακή μορφή της “Αρμονίας”.
Η Μουσική δηλαδή έχει άρρηκτη σχέση με την εσωτερική-πνευματική διάσταση του Τεκτονισμού. Με την εσωτερική αναζήτηση που επιτυγχάνεται “κατερχόμενοι εις το βάθος της συνειδήσεως μας”.
Μέσα στον Τεκτονισμό κηρύσσεται η ισοτιμία του διανοητικού, του ηθικού και του αισθητικού ενεργήματος, εδώ η Τέχνη δεν θεωρείται διασκέδαση αλλά θεραπεία ανάγκης υπαρξιακής-προυπόθεση του Είναι. Εδώ η συμβολή-σημασία της Τέχνης(τα βιώματα και τα σύμβολα) γίνεται θεμελιακή και η Μουσική γίνεται το απείκασμα του “συντονισμού μας με τον Παγκόσμιο Ρυθμό”,(Τάσιος, 1996).
Ο τέκτων φιλόσοφος Herder έλεγε ότι η Μουσική μας κάνει να αισθανόμαστε τις κινήσεις και τις δονήσεις του πνεύματος του Σύμπαντος.
Μουσουργοί οι οποίοι διαμόρφωσαν σε μεγάλο βαθμό την ανθρώπινη Μουσική Παιδεία ήταν Τέκτονες και η τεκτονική τους πορεία εμπλούτισε τόσο την πνευματική διάσταση του
Τεκτονισμού όσο και την Τεκτονική Μουσική και Ποίηση.
Βασικός εκφραστής αυτών είναι ο Mozart.
Ο Wolfgang Amadeus Mozart μυήθηκε στην Στοά “Αγαθοεργία” της Βιέννης στις 14 Δεκεμβρίου 1784. Την απόφασή του αυτή σίγουρα την επηρέασε το γεγονός ότι και ο πατέρας του Λεοπόλδος ήταν τέκτονας.
Ήδη πριν μυηθεί είχε γράψει σε τεκτονικούς στίχους το “Τραγούδι στη Χαρά, Βασίλισσα των Σοφών”. Το 1773 έγραψε το επίσης τεκτονικό έργο, “Θάμος, ο Βασιλεύς της Αιγύπτου”.
Ο ίδιος πίστευε ότι είχε εκείνη την πνευματικότητα που τον έκανε ικανό να ενστερνιστεί τις υψηλές αρχές του Τεκτονισμού και να γίνει ένθερμος κήρυκας των ιδεών αυτών, οι οποίες θα οδηγούσαν την ανθρωπότητα στην πνευματική της ανύψωση.
Ο χώρος της Στοάς ήταν γι’ αυτόν ένα εργαστήρι γεμάτο Φως και Σοφία, όπου αφενός ο εσωτερικός του κόσμος ηρεμούσε και αφετέρου οι Αδελφοί τέκτονες του παρείχαν ασφάλεια φιλίας και αλληλεγγύης.
Ο Mozart συνέθεσε πολλά μουσικά κομμάτια σχετικά με τεκτονικές τελετές και εκδηλώσεις, έδινε δε πολλές συναυλίες για την οικονομική στήριξη μουσικών της στοάς του, οι οποίοι είχαν οικονομικά προβλήματα.
Το 1791 ο Mozart αρχίζει τη σύνθεση του “Μαγικού Αυλού”, το έργο αυτό είναι πλούσιο σε συμβολισμούς και νοήματα και διαπνέεται από τις ιδέες του Διαφωτισμού και του Τεκτονισμού.
Η πρεμιέρα του “Μαγικού Αυλού” δόθηκε στις 30 Σεπτεμβρίου του 1791 στη Βιέννη και εννέα εβδομάδες αργότερα ο Mozart μετέστη στην Ανατολή, σε ηλικία μόλις 35 ετών.
Η τελευταία σύνθεσή του είναι η Μικρή Τεκτονική Καντάτα, την οποία διευθύνει ο ίδιος στις 18 Νοέμβρη 1791, στα εγκαίνια του τεκτονικού ναού της στοάς στην οποία ανήκε.
Μικρή Τεκτονική Καντάτα
“Ας διακηρύξουμε δυνατά τη χαρά μας
με ευχάριστο θόρυβο οργάνων
κι ας συναντήσει η καρδιά κάθε αδελφού
την αντήχηση αυτών των τοίχων
Γιατί αφιερώνουμε αυτό το οίκημα,
μέσω της χρυσής Αλύσου της Αδελφότητος
και της αυθεντικής ένωσης των καρδιών,
να γίνει ο ΝΑΟΣ μας…..
Για πρώτη φορά Αδελφοί μου
η νέα κατοικία της Σοφίας και της Αρετής
μας περιβάλλει.
Εάν εναρμονίσουμε τέλεια
τις καρδιές και τα λόγια μας με την Αρετή,
τότε ο φθόνος σιωπά και η επιθυμία
που στεφανώνει την ελπίδα μας
εκπληρώνεται ολοκληρωτικά”.
(Ελεύθερη μετάφραση Αδ Φώτιος Παπαθανασίου )
Πρόσθετα αναφέρονται και άλλοι εξίσου σημαντικοί Τέκτονες μουσουργοί.
• Johann Christian Bach
Ο Γιόχαν Κρίστιαν Μπαχ ( Johann Christian Bach) (5 Σεπτεμβρίου 1735 – 1 Ιανουαρίου 1782), ήταν Γερμανός συνθέτης της κλασσικής εποχής. Ήταν το 18ο παιδί του συνθέτη Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ, ο οποίος ήταν 50 ετών όταν γεννήθηκε ο Johann. Ο πατέρας του βλέποντας το μουσικό ταλέντο του γιού του ασχολήθηκε με την μουσική εκπαίδευση του. Ο Johann είναι γνωστός ως ” ο Bach της Αγγλίας”.
Το 1764 ο Johann υπήρξε ο μουσικός δάσκαλος του Mozart, όταν αυτός ήταν 18 ετών. Κατά το τέλος του 1770 άρχισε να έχει πνευματικές αναζητήσεις και το 1778 μυήθηκε στη Στοά “Nine Muses”, No. 235, του Λονδίνου.
Ο Johann Christian Bach τιμήθηκε από την Eternal Grand Lodge του Λονδίνου κατά την New Year’s Day 1782.
• Franz Liszt
Ο Φραντς Λιστ (Franz ή Ferenc Liszt),( 22 Οκτωβρίου 1811 – 31 Ιουλίου 1886) ήταν από την Ουγγαρία ρομαντικός συνθέτης και πιανίστας. Μαζί με τον Φρεντερίκ Σοπέν, θεωρούνται οι σημαντικότεροι ρομαντικοί συνθέτες για πιάνο και δύο από τους σπουδαιότερους πιανίστες της εποχής.
Μυήθηκε το 1841 στη Στοά ” Zur Einigkeit” στην Φρακφούρτη.
• Irving Berlin
Ο Irving Berlin(1888-1989), ήταν Ρωσοαμερικανός συνθέτης και στιχουργός, που θεωρείται ευρέως ένας από τους μεγαλύτερους τραγουδοποιούς στην ιστορία. Η μουσική του αποτελεί μεγάλο μέρος του Great American Songbook. Γεννημένος στην Αυτοκρατορική Ρωσία, έφτασε στις Ηνωμένες Πολιτείες σε ηλικία πέντε ετών. Έγραψε σχεδόν 500 τραγούδια. Ο συνθέτης Composer Jerome Kern έγραψε ότι ο Irving Berlin δεν ήταν μέρος της αμερικάνικης μουσικής, ήταν η ίδια η αμερικάνικη μουσική.
Μυήθηκε το 1910 στη Στοά “Munn Lodge No. 190”, της Νέας Υόρκης.
• Jean Sibelious
Ο Ο Γιαν (ή Ζαν) Σιμπέλιους (Jean Sibelius, 8 Δεκεμβρίου 1865 – 20 Σεπτεμβρίου 1957) ήταν Φινλανδός συνθέτης. Ξεκίνησε να σπουδάζει νομικά, αλλά γρήγορα τα παράτησε και άρχισε μουσικές σπουδές στο Ελσίνκι, και μετά στο Βερολίνο και στη Βιέννη.
Τα έργα του αρχικά ήταν εμπνευσμένα από τη γερμανική μουσική, γρήγορα όμως στράφηκε προς τους μύθους της πατρίδας του και έγινε το σύμβολο του φινλανδικού εθνικισμού. Σπουδαία έργα του είναι οι 7 συμφωνίες του, τα συμφωνικά ποιήματά του: «Μια σάγα», «Καρελία», «Ο κύκνος της Τουονέλας», «Φινλανδία», με το οποίο ο Sibelius έγινε γνωστός σ’ όλο τον κόσμο.
Μυήθηκε στη Στοά “Suami Lodge” No. 1, στο Ελσίνσκι.
• Joseph Haydn
Ο Φραντς Γιόζεφ Χάυντν ( Franz Joseph Haydn), ( 31 Μαρτίου 1732 – 31 Μαΐου 1809 ήταν Αυστριακός συνθέτης, ένας από τους σημαντικότερους της κλασικής εποχής της μουσικής. Θεωρείται ο “πατέρας” της συμφωνίας και του κουαρτέτου εγχόρδων. Είχε αναπτύξει ισχυρή φιλία με τον Μότσαρτ, του οποίου το έργο άσκησε σημαντική επίδραση στον Haydn .
ΠΗΓΕΣ
1. Δρόσος Γ.,(1997), “Μουσική και Ελευθεροτεκτονισμός”, 5η Ανοικτή Εκδήλωση ΤΕΧΝΗ ΚΑΙ ΤΕΚΤΟΝΙΣΜΟΣ, ΤΕΚΤΟΝΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ, Αθήνα.
2. Τάσιος Θ.,(1996), “Συμβολή του Τεκτονισμού στην οργάνωση λαϊκών συναυλιών μετά το 1700”, Ανοικτή Εκδήλωση Η ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΉ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ, ΤΕΚΤΟΝΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ, Αθήνα.
3. Janos Cegledy, P.M., “A Masonic View of the “Musical Offering”, Research Lodge of the Grand Lodge of Japan
4. Wikipedia
